Amasya Gezi Rehberi | Gezilecek Yerler Listesi

Amasya

Benim gibi memleketi Samsun, üstelik de Havza olan biri için Amasya gibi geçmişi önemli medeniyetlere ve tanınmış şahıslara ev sahipliği yapmış, bundan dolayı da Orta Karadeniz'in en önemli turistik destinasyonlarından biri haline gelen Amasya'yı, 45 yaşına kadar ziyaret etmemiş olmak hem büyük bir ayıp, hem de benim için ciddi bir kayıp diye düşünüyorum. 

Yazının sonunda bahsetmek lazımdı belki ama dayanamayıp burada kısaca bahsediyorum; Amasya mükemmel bir şehir mi? Bence değil.. Ama imkanlar dahilinde, tarihsel geçmişi ve cumhuriyet tarihimiz açısından hak ettiği değer verilmeye çalışılmış, resmi makamlarca şehrin tanıtımı için ciddi emek harcanmış ve yatırım yapılmış. Sırf bunlar için bile şehri ziyaret etmek, tarihi güzelliklere şahit olmak için yeterli sebepler diye düşünüyorum:)

Oradaydım:)

Neden Samsun ve Havza ikilisinden giriş yaptın derseniz; Amasya, Samsun'a 125 km. (1saat, 30 dakika), Havza'ya ise sadece 80 km. (1 saat) mesafe uzaklıkta bir şehir. Hadi başlayalım Amasya'yı anlatmaya:)

Genel:

Amasya ile ilgili okuduğum bir kaynaktaki cümleyi hiç değiştirmeden buraya aktarıyorum; "Sıra dışı insanlarıyla ünlü kentler albümü gibi bir çalışma yapılsa, Amasya bu albümün ilk sayfasında yer alacaktır."

Amasya

Dünyanın ilk coğrafyacısı kabul edilen Strabon ve efsanevi aşıklar Ferhat ile Şirin'in memleketi olarak bilinen ve yakın tarihte Şehzadeler Şehri olarak kayda geçen Amasya'nın, bilinen tarihi MÖ 1900'lü yıllarda Hititlilerle başlıyor. Tarih boyunca birçok medeniyetin başkentliğini yapmış, başkenti olmadığı medeniyetlerin ise stratejik anlamda en önemli şehirlerinin başında gelmiş. Osmanlı döneminde imparatorluğun başına geçecek şehzadelere ev sahipliği yapması, Cumhuriyet döneminde ise Milli Mücadelenin başlangıcında ki yerinden dolayı özel bir şehir Amasya.

Şehrin ilk adı Hitit belgelerinde Hakmiş olarak tespit ediliyor. Halihazırda eteklerine kurulduğu dağın ismi de Hakmiş Dağı olarak  kullanılmaya devam ediyor. Şehir Perslerin hakimiyetine girdikten sonra, Ana Tanrıça Ma'nın şehri anlamına gelen Amessia ismini alıyor. Ve günümüze ufak değişiklikler sonrası Amasya olarak gelmeyi başarıyor.

Atatürk Anıtı

Çorum, Yozgat, Tokat gibi ülkemizin nadide şehirlerine komşu olan Amasya'nın bu kadar çok medeniyete ev sahipliği yapmasının sebebi tabi ki bir nehir (Yeşilırmak'ın ana kollarının birleştiği nokta) etrafına kurulmuş olması. Aynı zamanda doğal koruma sağlayan dağlarının (çevre dağların birleşim noktası) olması da bunun önemli sebeplerinden.  

Tarihi detaylara daha fazla girmeden "neyi meşhur" sorusunu da cevaplayarak ulaşım başlığına geçelim. Burada  bir çok şehir için adını duyduğumuz ve sanki buraya has lezzetlermiş gibi anlatılan çok fazla şey var. Ama inkar edilemeyen tek gerçeği tabi ki "Amasya Elması" :) Son zamanlarda kirazının da adı çok duyulmaya başladı. Bunun yanında az bilinen bir bilgiyi de vererek bu başlığı kapatıyorum. Amasya'da yaklaşık 106 çeşit, 200'den fazla tür endemik bitki olduğu bilgisi bir çok resmi kaynakta geçiyor.

Ulaşım:

Amasya'nın en büyük avantajlarından birisi, şehre yaklaşık 50 km. mesafede bulunan Merzifon Havaalanı. Büyük havayolları şirketlerinin hemen her gün İstanbul'dan karşılıklı uçuşları var. Diğer ulaşım araçlarından bahsetmeye gerek olmadığını düşünüyorum. Sadece hepimizin bildiği gibi artık bir yerden başka bir yere hangi ulaşım aracını kullanırsanız kullanın ciddi bir bütçe ayırmanız gerekiyor:(  

Ben gezi tarihlerinde Havza'da olduğum için biz Amasya'ya Yeğenim Mustafa'nın arabası ile geldik ve ulaşım konusunda oldukça rahattık. Birçok şehirde olduğu gibi burada da yol kenarları belediye tarafından otopark olarak işletiliyor ve ücretleri çok ucuz. Gönül rahatlığı ile aracınızı yol üzerlerine ücreti karşılığı bırakabilirsiniz. Ayrıca hafta sonu olmasına rağmen araç trafiği ve insan kalabalığı rahatsız edici seviyede değildi. 

Amasya Yolculuğu

Amasya şehrinde tarihi/ kültürel anlamda gezilecek yerlerin tamamı benim gördüğüm kadarıyla yürüme mesafesinde. Sadece şehri panoramik görmek isterseniz araç ihtiyacınız olacaktır. Çakallar ismi verilen bölgeye toplu taşıma aracı var mı bilmiyorum ama şehir merkezinden çok uzak olmadığı için taksi tutarak gidebilirsiniz. Ayrıca o bölgede seyir terası olarak kabul edilen yerlerdeki restoranları da deneyebilirsiniz. Dayımın önerisiyle Mustafa'nın beni götürdüğü mekandan tavsiyeler kısmında ayrıca bahsedeceğim. 

Keşfet:

Amasya Gezi Rotası

Ulaşım kısmında kısaca bahsettiğim gibi, birkaç bölge haricinde gezilecek yerler birbirine oldukça yakın. Yukarıda ki güzergahı yaklaşık 40 dakikada tamamlama imkanınız var. Ayrıca yukarıda ki güzergah benim ziyaret ettiğim yerlere ait. Tabi buralar dışında da gezilecek yerler var ve onlardan da yazı sonuna doğru kısaca bahsedeceğim.

Amasya Arkeoloji Müzesi:

Fırtına Tanrısı Heykelciği

Diğer şehirlerdeki müzelerden pek farklı sayılmaz ama küçük bir Anadolu şehri için gayet başarılı seviyede. İçeride 13 farklı medeniyete ait tarihi eserler sergileniyor. Benim özellikle dikkatimi çeken ve diğer müzelerden ayırt edici olduğuna inandığım eserler ise; İlhanlılar döneminde Amasya'da nazırlık ve emirlik yapmış kişi ve yakınlarına ait mumyalar, kayı boyu pencere kanatları ve fırtına tanrısının heykeliydi.

İlhanlı Mumyaları

Açıkçası mumya görmek tuhaf bir duygu:) Yetişkin mumyaları görmek bir derece kaldırılabilir olsa da çocuk mumyaları görmek çok iç açıcı değildi. Ama yazdığım gibi bu mumyalar, başka şehir müzelerinden ayırt edici eserlerin başında geliyorlar.

Pencere Kanatları

Müze haftanın her günü 08.00-19.00 saatleri arasında ziyarete açık ve müze kart geçerli. Amasya'da benim girdiğim müzeler içinde müze kartın geçerli olduğu tek yerdi:) Gerçi müze kartın geçmediği yerlerde giriş ücretleri çok düşük olduğu için bu durum görmezden gelinebilir. Malum bugün 5 TL. ye sakız bile alamazken, müze gezebiliyorsanız bu giriş ücretlerine sevinmek lazım.  

 II. Bayezid Külliyesi:

II. Bayezid Külliyesi

1485-1486 yıllarında Sultan II. Bayezid'in talimatıyla Şehzade Ahmet tarafından yaptırılıyor. Külliye; cami, medrese, imaret, mektep ve köprüden oluşuyormuş. Köprü neden bilmiyorum ama Çorum'un Osmancık ilçesine yapılmış:) Diğer yapılardan ise mektep kısmı hariç diğerleri günümüze ulaşmış ve sapa sağlam ayakta.

Cami İçi

Osmanlı mimarisinde önemli bir yere sahip olan külliye görmeye değer ve güzel eserlerden.   

Minyatür Amasya Müzesi: 

Aslında burayı ayrı bir yer olarak kabul etmemek lazım:) II. Beyazıd Külliyesi'nin içinde ve İmaret salonlarından birine kurulmuş. 1914 yılında Amasya'nın panoramik çekilmiş bir fotoğrafına istinaden yapılmış bir şehir maketi bu salonda sergileniyor. Güzel yanı ise bir rehber eşliğinde sunum yapılıyor ve Amasya'nın gezilecek yerleri tek tek anlatılıyor. Ayrıca sunum sonrası rehber özel sorularınızla da samimi bir şekilde ilgileniyor. Yani burayı ilk durağınız yaparsanız, buradan sonra şehri gezmek yada gezi rotası oluşturmak daha kolay olacaktır. Giriş ücreti 10 TL. ve müze kart geçmiyor.

Şehzadeler Gezi Yolu:

Şehzadeler Gezi Yolundan Kral Kaya Mezarları ve Yalıboyu Evleri

Burası şehir merkezi kabul edebileceğimiz bölgede, Yeşilırmak boyunca, meşhur Yalıboyu Evlerinin karşısında ki yürüyüş yolu. Amasya'nın gezmesi en keyifli caddesi diyebiliriz. Buraya ciddi bir emek harcanmış ve yol boyunca bir çok heykel, büst ve bilgilendirme levhaları bulunuyor. Aynı zamanda karşınızda Kral Kaya Mezarları ve Yeşilırmak manzarası ile yürüyüş yapmış oluyorsunuz. 

Kuzen Mustafa ile oradaydık:)

Bu yol boyunca oturabileceğiniz, manzara izlemenize imkan veren banklar, amfi tiyatro tarzında oturma alanları ve dinlenirken çay içebileceğiniz yerler mevcut.

Amasya Yalıboyu Evleri:

Yalıboyu Evleri

Sanırım Kral Kaya Mezarları ile şehrin en sembolik yapıları bu evler. Yeşilırmak tarafından bakıldığında tipik Anadolu evlerini andırırken, Kral Kaya Mezarlarına bakan tarafları ile de tipik bir Ege kasabasını andıran ilginç bir yönü var :) Kulağınıza çok tezat gelmiş olabilir ama gören Arkadaşlar bana hak verecektir.   

Yalıboyu Evleri

Aslına bakarsanız geçmişi çok eskiye dayanan evler/ konaklar değil bunlar. Geneli 19 ve 20nci yüzyılda Osmanlı mimarisine uygun yapılmış geleneksel evler dizisi. Birbirine bitişik nizamda, iki katlı ve her birinin kendi bahçe ve avlusu bulunuyor. Bugün birçoğu da turizme hizmet veren kafe/ restoran yada hediyelik eşya satan dükkan olarak kullanılıyor. Aslında 80'li yıllarda şehir göç vermeye başladığı dönemde, ev sahipleri buraları terk etmiş ve bu evler uzun süre Roman vatandaşlar tarafından kullanılmış. Hatta zaman zaman girilmesi sıkıntılı mahalleler olarak anılmış:) Ama sonraki yıllarda turizme katkı sağlamak adına restore edilerek Amasya'ya kazandırılmış. Ve bugün Amasya'nın sembol yapıları arasında ilk sırayı almış.

Yalıboyu Evleri

Burada birkaç tane de içi restore edilmiş ve müze olarak kullanılan konak bulunuyor. 

Şehzadeler Müzesi: 

Şehzadeler Müzesi

Yalıboyu evlerinin arka sokağında müze olarak tasarlanmış eski bir ev. Amasya'da şehzadelik yapmış ve Osmanlı tahtına oturan padişahlar ile burada şehzadelik yapan fakat tahta geçemeyenlerin resimlerine uygun yapılan heykelleri ve dönemin kıyafetlerini yansıtan müzeye giriş ücreti 10 TL. ve müze kart geçiyor. Arzu eden arkadaşlar için buranın biraz daha yukarısında Hazeranlar Konağı isimli, müze haline getirilmiş ve etnografik eserlerin sergilendiği bir tarihi müze/ bina daha var. Giriş ücreti burası için de 10 TL. ve müze kart geçerli. 

Kral Kaya Mezarları:

Kral Kaya Mezarları

Evet itiraf ediyorum Amasya'ya geldim, hemen her yerini gezdim. Ama dibine kadar gelmeme rağmen Kaya Mezarlarına çıkmadım:) Aşağıdan hayran hayran izlemekle yetindim. Burayı ziyaret için mevsim sıcaklıkları, sizin yorgunluk durumunuz, hevesiniz ve zaman gibi birçok unsur var. Ciddi bir efor sarf etmeniz gerekiyor ve hava sıcak ise ciddi bir yorgunluk verip, sıkıntıya sebep olabilecek bir yer.

Amasya manzarası

İrili ufaklı toplam 21 adet olduğu düşünülen mezarlardan günümüze sadece birkaçı ulaşabilmiş ve bunların Pontus Krallarına ait olduğu biliniyor. Tarih boyunca kral mezarları olarak kullanılmış olsalar da zaman zaman hapishane ve ceza çektirme yerleri olarak da kullanılmış. 1075 yılında Danişmendlilerin işgali sonrası mezarların içleri boşaltılmış. Ve şu an ki görüntüsüne o tarihlerde kavuşmuş.

Buranın en güzel yanlarından birisi, mezarlara çıkış için zamanında yapılmış orijinal kaya merdivenler bozulmadan, üzerine ahşap merdivenlerden oluşan yollar yapılmış. Yani emniyetli bir şekilde yukarıya, bu ihtişamlı mezarlara çıkma ve oradan Amasya manzarası izleme imkanınız var.  

Amasya Saat Kulesi:

Amasya Saat Kulesi

Araştırıldığında can sıkan, hatta sinir bozan bir hikayesi var Amasya Saat Kulesinin. Orijinal saat kulesinin yapım tarihi 1865 yılı. Ve dönemin Amasya Mutasarrıfı (Sancak Yöneticisi) tarafından inşa ettiriliyor. Ama ne yazık ki yapımının hemen arkasından yangına maruz kalıyor ve yıkılıyor. Sonrasında tekrar inşa edilse de, 1940 yılına gelindiğinde hemen önündeki tarihi köprünün betonarme olarak yeniden yapılması kararı alınıyor. Ancak saat kulesinin köprü inşasına engel olduğu düşünülerek zamanın valisi tarafından, yerine modern bir saat kulesi yapılması vaadiyle yıkılıyor. Seneler 2002 tarihini gösterdiğinde ise yine bir vali, ama daha bilinçli bir vali tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa ettirilerek bugünkü görüntüsüne kavuşuyor.

Hükümet Köprüsü

Bir sonraki müzeye geçmeden önce şehir merkezindeki iki tarihi köprüden de kısaca bahsedelim. Her iki köprüde Roma döneminde ahşap olarak inşa edilmiş. Ancak zaman içerisinde özellikle su taşkınları sebebiyle ciddi zarar görmüş ve yakın tarihte betondan yaptırılmışlar. Köprülerden ilki üstteki fotoğrafta yer alan ve Hükümet Köprüsü olarak geçen yer. 1938 yılında yıktırılan ahşap köprü, 1940 yılında betondan inşa edilerek yeniden hizmete giriyor. Diğer köprü ise II. Beyazıd Külliyesinin karşısında ki Madenüs isimli köprü. Bu köprü ise 1968 yılında ki taşkında yıkılıyor ve tekrar yapılması 2011 yılını buluyor. Şu an sadece yaya geçişine açık.

Sabuncuoğlu Şerefeddin Tıp ve Cerrahi Müzesi:

Müze Giriş Kapısı

Öncelikle müzeye ismini veren şahsı tanımakta fayda var. Sabuncuoğlu Şerefeddin Bey doktor bir aileden gelen, Türk hekim ve cerrahı. Ama kendisini asıl önemli kılan ilk Türk cerrahi eserin sahibi olması. Müze binası ise tipik bir Selçuklu mimari örneği ve İlhanlılar zamanından günümüze ulaşan tek yapı.

Müze:)

Müzede Sabuncuoğlu Şerefeddin'in kitabındaki çizimlerden yola çıkılarak 10 ayrı branştaki tıp aletleri sergileniyor. Ayrıca farklı tedavi yöntemleri de yine yapı içerisindeki salonlarda sergileniyor. Özellikle müzik aletleri ile yapılan tedavileri canlandırmak için hazırlanan balmumu heykeller ilgi çekici.

Müzik Tedavisi

Amasya'nın en büyük ve ilgi çekici müzelerinin başında geliyor. Giriş ücreti sadece 5 TL. olsa da müze kart geçerli değil. 

Benim Amasya'da gezdiğim yerler bunlardan ibaret. İlave olarak aşağıdaki fotoğrafı çektiğim yere gittim. Burası Çakallar bölgesi olarak geçiyor ve size en güzel şehir manzarasını veriyor. Yazının başında kısaca bahsetmiştim. Bu bölge aynı zamanda seyir teraslarının ve kaliteli restoranların olduğu tepelik yer. Görmeden dönmeyin diyeceğim yerlerin başında geliyor.  

Amasya

Tavsiyeler kısmına geçmeden önce size birkaç yerden de bahsedeceğim. Bazıları benim ayrıca madde yapmaya gerek görmediğim, bazıları ise benim görmeden döndüğüm ama gitmek isterseniz aklınızın bir kenarında durmasını istediğim yerler.

Tıp Müzesinin hemen ilerisinde ki Mehmet Paşa Cami ve Mustafa Bey Hamamı ilgi alanınıza giriyorsa görebileceğiniz tarihi yapılardan. Yine tıp müzesinin hemen yanında park haline getirilen ve sadece kalıntıları bulunan Yakutiye Tekkesine de şöyle bir göz atabilirsiniz. Yine o bölgede bulunan Saraydüzü Kışla Binası, Amasya Genelgesinin kaleme alındığı yer olması sebebiyle ziyaret listenize eklenebilecek yerlerden.

Amasya Bedesten, Kapalı Çarşının arka sokağında yer alan ve tipik Selçuklu mimari örneği olan Burmalı Minare Cami, ibadethanelere ilgi duyanların ziyaret edebileceği başka bir cami.

Kral Kaya Mezarları çevresinde bulunan Amasya Kalesi, Ferhat Tüneli ve Kızlar Sarayını da ziyaret listenize ekleyebilirsiniz.

Son olarak; II. Beyazıd Külliyesinin karşısında yer alan ve ilginizi çekiyorsa ziyaret edebileceğiniz bir başka müze ise; Şeyh Hamdullah Yazı Tarihi ve Hüsn-i Hat Müzesi. 

Geçelim tavsiyelere:)

Tavsiyeler:

Öncelikle mevsim tavsiyesi ile başlayalım. Burası ne tam olarak karasal iklim, ne de deniz kenarı şehirlerinin iklimi var:)  Arada kalmış diyebiliriz. Biz nisan sonunda gittiğimizde hava gayet iyiydi. Hatta bir ara sıcaktan Kral Kaya Mezarlarına çıkmaya cesaret edemedim. Yağmura denk gelmediğiniz sürece gezme konusunda sıkıntı yaşamayacağınızı düşünüyorum. Tabi kışın yine de bölgeden dolayı epey soğuk olacaktır. O yüzden siz mümkünse sonbahar yada ilkbahar aylarının başını tercih edin.

Nisan Sonu Amasya

Kıyafet konusu tamamen size kalmış. Ama özellikle Kral Kaya Mezarlarına çıkacağınızı, şehri yürüyerek dolaşacağınızı hesaba katarsak spor kıyafetler giymek sizi rahat ettirecektir. Ayrıca sizi sosyal medya fenomeni yapacak fotoğraf alanları çok fazla yok. O yüzden valizinize özel kıyafetler almanıza da gerek olmayacaktır. Bunu neden yazıyorum; çünkü daha önce lavanta bahçeleri, Pamukkale gibi özel yerlerde sırf fotoğraf çektirmek için buralara özel, ortama uygun kıyafet getirip, orada üstünü başını değiştiren kadın ve erkeklere şahit oldum:) Bunu yadırgıyor muyum? Tabi ki hayır, sonuçta tercih ve anı biriktiriyorsunuz.

Amasya gezisi çocuklu aileler için uygun mu? Bence 10 yaş altı çocuklarla gezmek için uygun bir şehir değil. Hem gezilecek yerleri, hem de şehir bu yaş grubu çocuklar için bence çok uygun değil. Peki bu şehir için ne kadar zaman ayırmak lazım? En fazla 2 gün yeterli olacaktır. Hatta biraz hızlı hareket ederseniz bu 2 güne çevre ilçelerin görülecek yerlerini ilave edebilirsiniz. Mesela kaplıcaları ile meşhur ve aynı zamanda benim memleketim olan Havza'yı da gezi planlarınıza dahil edebilirsiniz:)

Yeme-içme konusunda alternatifi çok olan bir şehir. Gerçekten hangisine gitseniz büyük ihtimalle keyif alırsınız. Ben ve yeğen Mustafa, Başkent Aspava Restoran isimli işletmeye gittik. Dayım gitmeden önce Mustafa'ya beni oraya götürmesini sıkı sıkı tembihlediği için orayı tercih ettik:) Ve ben çok memnun kaldım. Hem lezzetleri, hem fiyatları çok iyiydi. Üstelik hizmet kalitesi de çok yüksek bir işletme. Gönül rahatlığı ile tercih edebilirisiniz. Unutmadan biz geziye başlarken kahve içmek için manzarası güzel olan öğretmenevini tercih ettik. Tabi özel işletme olmadığı için hizmet kalitesi çok düşük ama manzara için deneyebilirsiniz:)

Konaklama konusunda yine bir çok alternatifi olan bir şehir. Ben kalmadığım için özel bir yer tavsiyesi veremiyorum.  

Fotoğraf konusunda hava şartları ve gideceğiniz zaman gerçekten çok önemli. Ben genel seçimler öncesi gittiğim için fotoğraf değeri olan hemen her yer, siyasi parti adaylarının çirkin fotoğrafları, lafta israfa karşı çıkan siyasi partilerin amblemlerini taşıyan bayrak ve afişlerle doluydu. Haliyle de diğer tüm şehirler gibi olabildiğince çirkin bir şehir görüntüsü vardı. Ama böyle zamanlar haricinde hem güzel manzara, hem de tarihi yapı, doku çekme imkanı bulabileceğiniz güzel bir şehir.

Amasya Hatırası:)

Son olarak bu keyifli gezide bana eşlik eden Sevgili Yeğenim Mustafa ve bu geziye önayak olan, bize mekan önerilerinde bulunan Dayıma teşekkür ederim:)