Bardizag Amerikan Koleji

Kocaeli Bahçecik'te 149 yıllık bir tarih; Bardizag Amerikan Koleji (Bitinya Lisesi)

Bardizag Amerikan Koleji Lojman ve İbadethane Binası
Fotoğraf Kaynak: 
https://basiskelegezi.com

Bardizag Amerikan Koleji Lojman ve İbadethane Binası Şimdiki Hali:)

Bugünkü yazım diğer gezi yazılarımdan biraz farklı:) Açıkçası nasıl kategorilendireceğimi pek kestiremediğim bir yazı olacak. Gezi tavsiyesi desem, başka şehirlerden kalkıp gelinecek bir yer değil:) Rehber desem, tek başına, koruma altında alınmamış metruk bir bina... Sanki ona da pek girmiyor:) Biraz güncel yaşam, biraz da alıntı tarih bilgileri ve kendi çektiğim fotoğraflar ve anlatım eşliğinde, tarihi değeri olan ama o değeri bilinmeyen bir yeri okumaya hazırsanız başlıyorum:)

1915 yılından beri atıl olan metruk bina

Kocaeli'nin Başiskele İlçesine bağlı Bahçecik Semtinde kurulmuş bir Amerikan Yatılı Kız Okulu:) Kulağa ilk başta biraz tuhaf geliyor.. Ama ve aslında eğer yaşadığınız şehrin tarihine hakimseniz çok da tuhaf bir durum değil:) Ben açıkçası ilk duyduğumda Bahçecik gibi bilinmediğini düşündüğüm ve küçük bir yerde, o tarihlerde bir misyoner okulunun ne işi varmış diye epey bir şaşkınlık yaşadım:) Daha da ötesini yapıp, tarihini bilmediğim için, olaya biraz da duygusal yaklaşıp "vay be adamlara bak, gelmişler buralara kadar, üstüne bir de misyoner okulu açmışlar" diye kendi kendime atarlandım:)

Bardizag Amerikan Koleji
Fotoğraf Kaynak: 
https://basiskelegezi.com

Halbuki olayın iç yüzü pek öyle değilmiş. Bu okulun yapım tarihi 1872:) Öncelikli olayın daha iyi anlaşılabilmesi için, sizleri çok sıkmadan, bölgenin tarihinden az da olsa bahsetmek ve bir kaç yer isminin nereden geldiğini anlatmak istiyorum. 

Bitinya denilen yer, geçmiş zamanda (MÖ 377 ve MÖ 64 yılları arasında) Trakya kökenli Bitinler tarafından, İzmit (Nikomedia) Başkent olmak üzere İzmit Körfezi, İstanbul, Bursa ve Sakarya arasında kurulmuş. Bitinya Krallığının olduğu bölgeye verilen isim:) (Kaynak tr.wikipedia) Sonrasında defalarca el değiştiren bölge, yaşanan birçok doğal afet sonrası her seferinde yeniden inşa edilmiş ama zamanında buraya yerleşen halk her zaman burada kalmaya devam etmiş:) Yani demek istediğim adamlar bizden önce de oradaymış:)

Bitinya Krallığı
Fotoğraf Kaynak: https://tr.wikipedia.org

Gelelim Bardizag ismine, aslı Sivas'ta bir köy ve Ermenilerin yaşadığı bir yer. 16ncı yüzyıl sonlarında yaşanan bir ayaklanma sonrası oradan yola çıkarak, şu an ki Kocaeli Bahçecik bölgesine geliyorlar ve eski köylerinin adını buraya da taşıyarak bugünkü Bahçecik semtini kuruyorlar. Bu arada Cumhuriyet dönemi ile birlikte her iki şehirde ki Bardizag Köyünün ismi Bahçecik olarak değiştiriliyor. İsim değişiklerine karşı olsamda bu ismin değişmesi yerinde olmuş gibi:) Telaffuzu biraz zor:) Zaten 1915 sonrası bölgede Ermeni kökenli vatandaş da kalmıyor.

Yavaş yavaş gelelim okulun tarihine:) 1800'lü yıllarda bu bölgede yaşayan Ermenilerin büyük çoğunluğu Gregoryen mezhebine bağlıymışlar ve Protestanlar bu durumdan hiç hoşnut değilmişler. Aralarında tatlı bir rekabet varmış da diyebiliriz:) İlk olarak, Armaş (Bugünkü Akmeşe) de bir Gregoryen Yatılı Erkek Okulu açılıyor. Tabi bu durumdan rahatsız olan Bardizag Protestan Kilisesi misilleme olarak hemen arkasından burada bir Kız Yatılı Okulu açıyor:) Tabi okulun tek misyonu eğitim vasıtasıyla Ermeni Halk arasında Protestanlığı yaymak oluyor. Tabi yine unutmadan belirtmekte fayda var, o dönem bölgenin hakimi Osmanlı.. Ayrıca Amerikan ismi burada ne dolanıyor demiş te olabilirsiniz:) O dönemde burada ki liman popüler ve ilgi çeken bir yermiş. Amerikalılar da artık dünyanın öbür ucundan nasıl keşfettilerse, burayı bulmuşlar ve önem vermişler:) İlk başta bölgede bir Protestan Kilisesi kurmuş ve oraya da önemli bir papaz atayarak faaliyetlerine başlamışlar.

Fotoğraflık Alan

1872'de kurulan okulda başlarda 50 kadar kız öğrenciye her alanda eğitim veriliyor ve 1879 yılına gelindiğinde bir de erkek bölümü açılıyor. 1912 yılında gelindiğinde ise resmi kayıtlara göre okulda 225 öğrenci eğitim görüyor. Tabi erkek okulunun açılması ile birlikte burası bir kampüs haline getiriliyor ve 1 olan bina sayısı 5'e yükseltiliyor. Bebek bakım evi, kreş, ilkokul, yetimhane ve meslek okulu binaları. Bunlara ilave matbaa, kütüphane, çamaşırhane ve sarnıç gibi ilave yerleri de unutmamak lazım:)  O tarih için bence büyük bir kampüs... 

Kolej Kampüsü
Fotoğraf Kaynak: 
https://basiskelegezi.com

Sonrasında ise kızlar kısmı Adapazarı'na taşınıyor ve 1915 sonrasında İstanbul'a taşınarak bugün bilinen adıyla Üsküdar Amerikan Kız Lisesi olarak İstanbul'da eğitim hayatını sürdürüyor. Erkek kısmı ise o dönemde yine İstanbul'da bulunan Hasan Rahmi Paşa Köşkü'ne taşınıyor ama eğitim hayatı uzun ömürlü olmuyor ve bir süre sonra kapanıyor. Kısaca okulun hikayesi bu:)

Şu an resmi kaynaklar, bu kampüsten geriye sadece lojman, ibadethane ve sarnıcın ayakta kaldığını yazıyor. Gerçekten de öyle:) Ben sarnıcı göremesem de fotoğraflarını gösterdiğim binayı da kısaca tanıtarak yazıyı sonlandırıyorum:) 

Bardizag Amerikan Koleji Lojman ve İbadethane Binası

Bina iki katlı, birde çatı katı var oraya çıkmak imkansız:) İlk kat şapel yani ibadethane olarak kullanılan alan ve alt kattan bir girişi var. Giriş biraz gizlenmiş gibi ama sıkıntılı değil. İçerisi açıkçası beklediğimden çok daha iyiydi. Ben ağır bir koku, büyük bir kirlilik beklerken, fena sayılmazdı:) Her tarihi yerde görmeye alıştığım duvar yazıları dışında gayet iyiydi:)

İbadethane Kısmı

İkinci katın girişi ise biraz sıkıntılı. Binanın arka tarafına doğru yürümeniz gerekiyor. 

İkinci Kat İlk Giriş Kapısı

Bu arada daha yukarıda büyükçe bir köpek var ama zarar verecek gibi değil. Zaten arada çitler var ve anladığım kadarıyla bağlı. Bana herhangi bir tepki göstermedi:) Alt katta olduğu gibi burada büyük bir alan var ama buranın girişi sıkıntılı...

Üst Kat Giriş Kısmı

Fotoğrafta da gördüğünüz gibi, ilk giriş kapısını aştıktan sonra ki alana geçmek biraz tehlikeli. En nihayetinde 106 yıldır el değmemiş bir bina:) Zemin ahşap ve fazlası ile çökmeler var. İçeri girmeseniz bile, içeri bakan pencerelerden içeriyi inceleme ve fotoğraflama imkanınız var.

İkinci Kat Lojman Alanı

Fotoğrafta gördüğünüz alan ise vakti zamanında kampüsün lojmanı olarak kullanılıyormuş. İçeride sonradan yapılmış orjinal duvar resimleri var.

Duvar Resimleri

Koca kampüsten geriye kalan sadece bu bina olduğu için anlatacak da pek fazla birşey yok:) Bina dışarıdan bakılınca yada içeri girdiğinizde tarih kokan ve çok albenisi olan bir bina değil. Ama yine de 1872 yılında yapılmış ve son 106 yılını atıl geçirmiş bir bina olarak çok iyi durumda. 

Binanın Arka Cephesi

Binanın neden bu kadar zamandır atıl kaldığına gelecek olursak; söylenenler arazi ve binanın özel mülk olduğu, bu sebeple de müdahale edilemediği yönünde:) Tabi altında yatan başka gerçekleri şu an bilmiyorum ama özel fakat tarihi bir binanın, arazisinin tarihi eser olarak değerlendirme maksatlı girişim yapmak, çok zor değildir diye tahmin ediyorum. Ama dediğim gibi detayı hakkında bir fikrim yok. Özel mülkte olsa etrafı çevrilmiş yada girişi kısıtlanmış bir yer değil. O yüzden de şu an istediğiniz giriş yapabiliyorsunuz. Sadece gidecek olursanız tek başınıza olmamanızda fayda var. 

Umarım ayakta kalan son bina da yok olmadan yetkili makamlarca müdahale edilir ve tarihi bir yer olarak bizlere hizmet vermeye devam eder.

Vakit ayırıp okuduğunuz için şimdiden teşekkür ederim:)

Oradaydım:)

Yorum Gönder

28 Yorumlar

  1. Bardizag! İlginç. Geçen yıl okuduğum, techiri de anlatan bir kitapta rastlaşmıştım. Orada yaşayan bir ailenin ferdi, oradaki ve sonrasının anılarını yazmıştı. Ve görmeyi kafama koymuştum ama pandemi işte:) Kitabı şuraya bırakıyorum, kısadır, 95 sayfa. İlgini çekerse ve bulursan okumanı öneririm.

    Sandıktaki Hatıralar- Çocukluk, Techir, İstanbul

    Ohannes Aram Kondoyan

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yorum kalıcı ve kitabı araştırıp, inceleyeceğim:) Çok ama çok ayrıcalıklı bir yer değil, yaşadığım şehirde olduğu için görmemek ayıp olur diye düşündüm:) İmkan ve vaktiniz olursa her zaman beklerim:)

      Sil
  2. Ne kadar ilginç. Frigya, Lidya, Pontus falan tamam da, Bitinya ismini hiç ama hiç duymamışım. Boşuna tarih okutmuşlar bize. Onca yıl önce yapılmış görkemli bir kolej demek. Eski resimleri hayranlık verici. Ama insan hiç mi el atmaz da bu şekilde bir virane haline gelir. Keşke bir şekilde değerlendirilseydi. Kaç asırlık camiler ayakta misal.. Son görünüm üzücü.
    Teşekkürler yazı için:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bende buralı biri olarak geziler sayesinde tarih bilgimi artırıyorum:) İnşa yılını, eğitim verdiği yılları düşünüce gerçekten muazzam bir kampüs.. Aslına bakarsanız maksatları farklı olsa da bizde ki medreslere yada bu tip okullara geçmiş tarihlerde gerçekten büyük önem veriliyormuş. Sonra sonra biraz sıradanlaşmaya başlamış gibi:( Ben teşekkür ederim güzel yorumunuz için, saygılar:)

      Sil
  3. Bitinya ismini duymuştum ama nerede duydum hatırlamıyorum. İlginç bilgiler, bina eskiymiş bayağı, payşaşım için teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yorumlarınız için ben teşekkür ederim:)

      Sil
  4. Interesting building and history.
    Enjoy your day..

    YanıtlaSil
  5. I enjoyed knowing the story, I put it in the translator, as always. It's very interesting, it gives you the creeps.

    Coisas de Feltro

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Here was little scary:) But I enjoyed.. Thanks:)

      Sil
  6. Çok etkilendim eski fotoğraflardan. O bölgede depremler de olmasına rağmen ayakta kalmışsa korumaya almak için ne bekliyorlar anlamış değilim. :/ Çok keyfi aldım bu yazıdan, emeğinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet zaten ilginç olan şeylerden biri de bu.. Bu bölge deprem bölgesi ve yıllarca defalarca yıkılıp, yeniden inşa edilmiş bir şehir.. Ve bu yapı halen fena durumda değil:) Diğer yazılardan biraz farklı oldu ama bende beğendim kendi yazımı:)) Çok teşekkürler, saygılar.

      Sil
  7. İnstagram hikayelerinizde görmüştüm paylaştığınız bazı fotoğrafları ve çok da merak etmiştim. Böyle eski ve ilginç yapılar hep ilgimi çekiyor. Yalnız bina çok fazla hasar görmüş. Tabii bu kadar yıl yakta durması da güzel. Bununla ilgili bir yazı da bekliyordum yanılmamışım :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim:) Buraya yazmadan önce, orada reklam çalışmalarına başlıyorum:))) Beğenmenize sevindim:)

      Sil
  8. WOW! 149 years of history!

    I enjoyed the story and photos, SzgnBsl.

    YanıtlaSil
  9. İçine girince o hissi daha fazla yaşıyorsunuz:) Gerçi ben düşer, bir yerimi kırar mıyım tedirginliği ile o atmosferi çok yaşayamadım ama güzeldi:))) İnşallah en kısa sürede el atarlar, gerçi 106 yıl geçmiş aradan ama...

    YanıtlaSil
  10. 5 taneden 1'i ayakta kalabilmiş ve belli ki onunda aynı akıbete uğraması bekleniyor ısrarla... Çok teşekkür ederim, selamlar:)

    YanıtlaSil
  11. Ne kadar tarihi bir bina ,tarihçesi de ismi de etkileyici..
    İsmi de duymamıştım hiç..Fotoğraflara bakınca yalnızlığı geçmişi yaşanmışlığı daha .ok hissediyor insan.
    Emeğinize ışığınıza sağlık :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim değerli yorumunuz için:) Kitabınız tekrardan hayırlı olsun:)

      Sil
  12. Dediğiniz gibi bize alıştığınız gezilerden farklı bir yazı sunuyorsunuz. Şimdi bu, çok iyi belgelenmiş, geçmişe bir tür yolculuk. Siteyi bilmiyorum ama bana çok yakın olduğunu hissediyorum.
    İyi iş!
    İspanya'dan büyük bir kucaklama :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Muchas gracias mi querido amigo, estoy muy feliz de que te guste:)

      Sil
  13. I read your article with great interest, like all the previous ones :) . In my opinion, discovering what is not yet discovered can be an exciting experience. A bit like an archaeologist.:))) Beautiful building in a beautiful setting. It's a pity it's dying. Regards

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. It was a really great discovery, but as you mentioned, it's sad that it's dying slowly.. Thanks for your nice comment Ela:)

      Sil
  14. Köpekcik dostane karşılamış hocam seni :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Youtube videosunda izlediğim arkadaş benim kadar şanslı değildi :)))

      Sil
  15. Üsküdar Amerikan Kız Lisesi'nin böyle bir tarihten ve başka bir şehirden geldiğini bilmiyorum. Dilerim şimdilerde koruma altına alınmıştır. Yazı içn tebrikler. Ellerinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaşadığım şehirde böyle bir tarih olduğunu bilmiyordum.. Ama halini görünce çok üzüldüm gerçekten :( Halen aynı durumda ve yıkıldığında yerine ne yapılacak çok merak ediyorum..

      Sil