Bardizag Amerikan Koleji

Kocaeli Bahçecik'te 149 yıllık bir tarih; Bardizag Amerikan Koleji (Bitinya Lisesi)

Bardizag Amerikan Koleji Lojman ve İbadethane Binası
Fotoğraf Kaynak: https://basiskelegezi.com

Bardizag Amerikan Koleji Lojman ve İbadethane Binası Şimdiki Hali:)

Bugünkü yazım diğer gezi yazılarımdan biraz farklı:) Açıkçası nasıl kategorilendireceğimi pek kestiremediğim bir yazı olacak. Gezi tavsiyesi desem, başka şehirlerden kalkıp gelinecek bir yer değil:) Rehber desem, tek başına, koruma altında alınmamış metruk bir bina... Sanki ona da pek girmiyor:) Biraz güncel yaşam, biraz da alıntı tarih bilgileri ve kendi çektiğim fotoğraflar ve anlatım eşliğinde, tarihi değeri olan ama o değeri bilinmeyen bir yeri okumaya hazırsanız başlıyorum:)

1915 yılından beri atıl olan metruk bina

Kocaeli'nin Başiskele İlçesine bağlı Bahçecik Semtinde kurulmuş bir Amerikan Yatılı Kız Okulu:) Kulağa ilk başta biraz tuhaf geliyor.. Ama ve aslında eğer yaşadığınız şehrin tarihine hakimseniz çok da tuhaf bir durum değil:) Ben açıkçası ilk duyduğumda Bahçecik gibi bilinmediğini düşündüğüm ve küçük bir yerde, o tarihlerde bir misyoner okulunun ne işi varmış diye epey bir şaşkınlık yaşadım:) Daha da ötesini yapıp, tarihini bilmediğim için, olaya biraz da duygusal yaklaşıp "vay be adamlara bak, gelmişler buralara kadar, üstüne bir de misyoner okulu açmışlar" diye kendi kendime atarlandım:)

Bardizag Amerikan Koleji
Fotoğraf Kaynak: https://basiskelegezi.com

Halbuki olayın iç yüzü pek öyle değilmiş. Bu okulun yapım tarihi 1872:) Öncelikli olayın daha iyi anlaşılabilmesi için, sizleri çok sıkmadan, bölgenin tarihinden az da olsa bahsetmek ve bir kaç yer isminin nereden geldiğini anlatmak istiyorum. 

Bitinya denilen yer, geçmiş zamanda (MÖ 377 ve MÖ 64 yılları arasında) Trakya kökenli Bitinler tarafından, İzmit (Nikomedia) Başkent olmak üzere İzmit Körfezi, İstanbul, Bursa ve Sakarya arasında kurulmuş. Bitinya Krallığının olduğu bölgeye verilen isim:) (Kaynak tr.wikipedia) Sonrasında defalarca el değiştiren bölge, yaşanan birçok doğal afet sonrası her seferinde yeniden inşa edilmiş ama zamanında buraya yerleşen halk her zaman burada kalmaya devam etmiş:) Yani demek istediğim adamlar bizden önce de oradaymış:)

Bitinya Krallığı
Fotoğraf Kaynak: https://tr.wikipedia.org

Gelelim Bardizag ismine, aslı Sivas'ta bir köy ve Ermenilerin yaşadığı bir yer. 16ncı yüzyıl sonlarında yaşanan bir ayaklanma sonrası oradan yola çıkarak, şu an ki Kocaeli Bahçecik bölgesine geliyorlar ve eski köylerinin adını buraya da taşıyarak bugünkü Bahçecik semtini kuruyorlar. Bu arada Cumhuriyet dönemi ile birlikte her iki şehirde ki Bardizag Köyünün ismi Bahçecik olarak değiştiriliyor. İsim değişiklerine karşı olsamda bu ismin değişmesi yerinde olmuş gibi:) Telaffuzu biraz zor:) Zaten 1915 sonrası bölgede Ermeni kökenli vatandaş da kalmıyor.

Yavaş yavaş gelelim okulun tarihine:) 1800'lü yıllarda bu bölgede yaşayan Ermenilerin büyük çoğunluğu Gregoryen mezhebine bağlıymışlar ve Protestanlar bu durumdan hiç hoşnut değilmişler. Aralarında tatlı bir rekabet varmış da diyebiliriz:) İlk olarak, Armaş (Bugünkü Akmeşe) de bir Gregoryen Yatılı Erkek Okulu açılıyor. Tabi bu durumdan rahatsız olan Bardizag Protestan Kilisesi misilleme olarak hemen arkasından burada bir Kız Yatılı Okulu açıyor:) Tabi okulun tek misyonu eğitim vasıtasıyla Ermeni Halk arasında Protestanlığı yaymak oluyor. Tabi yine unutmadan belirtmekte fayda var, o dönem bölgenin hakimi Osmanlı.. Ayrıca Amerikan ismi burada ne dolanıyor demiş te olabilirsiniz:) O dönemde burada ki liman popüler ve ilgi çeken bir yermiş. Amerikalılar da artık dünyanın öbür ucundan nasıl keşfettilerse, burayı bulmuşlar ve önem vermişler:) İlk başta bölgede bir Protestan Kilisesi kurmuş ve oraya da önemli bir papaz atayarak faaliyetlerine başlamışlar.

Fotoğraflık Alan

1872'de kurulan okulda başlarda 50 kadar kız öğrenciye her alanda eğitim veriliyor ve 1879 yılına gelindiğinde bir de erkek bölümü açılıyor. 1912 yılında gelindiğinde ise resmi kayıtlara göre okulda 225 öğrenci eğitim görüyor. Tabi erkek okulunun açılması ile birlikte burası bir kampüs haline getiriliyor ve 1 olan bina sayısı 5'e yükseltiliyor. Bebek bakım evi, kreş, ilkokul, yetimhane ve meslek okulu binaları. Bunlara ilave matbaa, kütüphane, çamaşırhane ve sarnıç gibi ilave yerleri de unutmamak lazım:)  O tarih için bence büyük bir kampüs... 

Kolej Kampüsü
Fotoğraf Kaynak: https://basiskelegezi.com

Sonrasında ise kızlar kısmı Adapazarı'na taşınıyor ve 1915 sonrasında İstanbul'a taşınarak bugün bilinen adıyla Üsküdar Amerikan Kız Lisesi olarak İstanbul'da eğitim hayatını sürdürüyor. Erkek kısmı ise o dönemde yine İstanbul'da bulunan Hasan Rahmi Paşa Köşkü'ne taşınıyor ama eğitim hayatı uzun ömürlü olmuyor ve bir süre sonra kapanıyor. Kısaca okulun hikayesi bu:)

Şu an resmi kaynaklar, bu kampüsten geriye sadece lojman, ibadethane ve sarnıcın ayakta kaldığını yazıyor. Gerçekten de öyle:) Ben sarnıcı göremesem de fotoğraflarını gösterdiğim binayı da kısaca tanıtarak yazıyı sonlandırıyorum:) 

Bardizag Amerikan Koleji Lojman ve İbadethane Binası

Bina iki katlı, birde çatı katı var oraya çıkmak imkansız:) İlk kat şapel yani ibadethane olarak kullanılan alan ve alt kattan bir girişi var. Giriş biraz gizlenmiş gibi ama sıkıntılı değil. İçerisi açıkçası beklediğimden çok daha iyiydi. Ben ağır bir koku, büyük bir kirlilik beklerken, fena sayılmazdı:) Her tarihi yerde görmeye alıştığım duvar yazıları dışında gayet iyiydi:)

İbadethane Kısmı

İkinci katın girişi ise biraz sıkıntılı. Binanın arka tarafına doğru yürümeniz gerekiyor. 

İkinci Kat İlk Giriş Kapısı

Bu arada daha yukarıda büyükçe bir köpek var ama zarar verecek gibi değil. Zaten arada çitler var ve anladığım kadarıyla bağlı. Bana herhangi bir tepki göstermedi:) Alt katta olduğu gibi burada büyük bir alan var ama buranın girişi sıkıntılı...

Üst Kat Giriş Kısmı

Fotoğrafta da gördüğünüz gibi, ilk giriş kapısını aştıktan sonra ki alana geçmek biraz tehlikeli. En nihayetinde 106 yıldır el değmemiş bir bina:) Zemin ahşap ve fazlası ile çökmeler var. İçeri girmeseniz bile, içeri bakan pencerelerden içeriyi inceleme ve fotoğraflama imkanınız var.

İkinci Kat Lojman Alanı

Fotoğrafta gördüğünüz alan ise vakti zamanında kampüsün lojmanı olarak kullanılıyormuş. İçeride sonradan yapılmış orjinal duvar resimleri var.

Duvar Resimleri

Koca kampüsten geriye kalan sadece bu bina olduğu için anlatacak da pek fazla birşey yok:) Bina dışarıdan bakılınca yada içeri girdiğinizde tarih kokan ve çok albenisi olan bir bina değil. Ama yine de 1872 yılında yapılmış ve son 106 yılını atıl geçirmiş bir bina olarak çok iyi durumda. 

Binanın Arka Cephesi

Binanın neden bu kadar zamandır atıl kaldığına gelecek olursak; söylenenler arazi ve binanın özel mülk olduğu, bu sebeple de müdahale edilemediği yönünde:) Tabi altında yatan başka gerçekleri şu an bilmiyorum ama özel fakat tarihi bir binanın, arazisinin tarihi eser olarak değerlendirme maksatlı girişim yapmak, çok zor değildir diye tahmin ediyorum. Ama dediğim gibi detayı hakkında bir fikrim yok. Özel mülkte olsa etrafı çevrilmiş yada girişi kısıtlanmış bir yer değil. O yüzden de şu an istediğiniz giriş yapabiliyorsunuz. Sadece gidecek olursanız tek başınıza olmamanızda fayda var. 

Umarım ayakta kalan son bina da yok olmadan yetkili makamlarca müdahale edilir ve tarihi bir yer olarak bizlere hizmet vermeye devam eder.

Vakit ayırıp okuduğunuz için şimdiden teşekkür ederim:)

Oradaydım:)