Diyarbakır Gezilecek Yerler | GAP Rehberi

DİYARBAKIR;

Diyarbakır Ulu Camii

Diyarbakır'ı anlatmaya birkaç alıntı ile başlamak istiyorum:) Alıntılar Ulu Cami girişinde ki panodan (Abdülaziz Yatkın'a ait); 33 uygarlığa beşiklik etmiş, ilk tahıl ve buğday burada hasat edilmiş, ilk medeniyetlerin buluştuğu 12.400 yıllık bir tarih, dünyanın en uzun ve yüksek suru (başka kaynaklar Çin Seddi'nden sonra olduğunu yazıyor.), Peygamberlere ev sahipliği yapma konusunda Şanlıurfa ile yarışan, abdestsiz girilmeyen kent olarak anılan ve 1379 yıldır ezanın susmadığı, kilometrekareye göre dünyada en fazla şair, yazar, fikir ve bilim adamı yetiştiren kent, 3 dine mabetlik yapmış Anadolu'nun ilk camisinin Diyarbakır Ulu Cami... Günümüzden çok geçmişi ile sözü edilecek bir şehir gördüğünüz gibi:) 

Diyarbakır Rota

Bizim ziyaret noktalarımız ve benim anlatacağım yerlerin rotası yukarıda olduğu gibi. Göremediğim ama sizin görmenizi tavsiye edeceğim noktaları da yazımın sonuna ekleyeceğim. Bu arada gezeceğimiz yerlerin tamamına yakını Suriçi denilen bölgede. Diyarbakır denilince akla zaman zaman güvenlik ile ilgili sorular geliyor olabilir. Ki bundan bir kaç sene önce yaşananlar sanırım herkesin aklındadır. Tabi biz uzun süreli kalmadık ve gece de dışarı çıkmadım. Ama gündüz bizim gezdiğimiz yerlerde bu konu aklımın ucundan bile geçmedi. Güvenli ve rahat rahat gezdik.

Geziye meşhur Ulu Camii ile başlıyoruz.

Ulu Camii;

Diyarbakır Ulu Camii

Yapım tarihi tam olarak bilinmese de Hz. Musa döneminde Sinagog, Hz. İsa zamanında Kilise, Sahabelerin fethinden sonra da fethin sembolü olarak camiye çevriliyor. Anadolu'nun en eski camisi olmasının yanında hem halk arasında, hem de resmi kayıtlarda Müslümanlar tarafından 5nci Harem-i Şerif (Kutsal Mabed) olarak da kabul ediliyor. 

Diyarbakır Ulu Camii İçi

Camii avlusunda bir şadırvan, bir güneş saati ve bir de musalla taşı mevcut. Ayrıca bu güneş saatini sibernetiğin (komplike bir sistem ve yapıya sahip olan cihazların insanla olan ilişkisinin incelenmesi) babası olarak bilinen El Cezeri'nin yaptığı resmi kaynaklarda yazıyor.

Güneş Saati

Yapı ve mimari itibariyle pek bizim eserlerimiz gibi değil:) Taş ve sütun işlemelerinden, bina şekillerine kadar tipik bir kilise yada manastır tarzı diyebiliriz. Zaten fark ettiyseniz ana binanın üzerine ilave edilen minare kendisini fazlası ile belli ediyor.

Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi

Caminin Mesudiye Medresesi olarak adlandırılan bölümü ise Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi olarak kullanılıyor. Ayrıca burası bir nevi müze gibi. Buraya kadar gelirseniz gözünüzden kaçmasına izin vermeyin:) 

Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi;

Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi

Diyarbakır'a gelip görmeden gidilmeyecek yerlerden birisi. Müze kart geçerli, pazartesi hariç haftanın her günü 08.30-16.30 saatleri arasında ziyarete açık. İçeride küçük bir kafeterya ile temel ihtiyaçlarınızı giderebileceğiniz alanlar mevcut.

Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi

Ünlü şairin doğduğu ve çocukluk yıllarının geçtiği evin en büyük özelliği 4 köşeden oluşması ve her köşedeki evin mevsime uygun yapılmış olması. Yani kuzeyde ki ev Yazlık, güneyde ki ev kışlık gibi. Yapım tarihi ise 1773 yılı ve 1974 yılından beri de müze olarak devlet kontrolünde hizmet veriyor.

İç alanlar benim pek ilgimi çekmedi ama dış yapısı ve bahçesi gayet güzel:) Burayı görmek 35 Yaş şiirini sevenler için daha anlamlı olacaktır:)

Hasan Paşa Hanı;

Tarihi Hasan Paşa Hanı

Bir sonraki durağımız çay/ kahve molası için tarihi bir han:) 1573 yılında yapılmış ve bilenen yapıda bir han. Hediyelik eşya alış verişi yapabileceğiniz gibi çay, kahve içip, kahvaltıda yapabilirsiniz. Kahvaltısı çok methediliyor ama ben açıkçası çay/ kahve için tavsiye etmiyorum:) Ihlamur tarzı birşey istediğimde, bilinen markalardan birinin sallama halini getirdiler:) Gerisini siz düşünün. Tabi bir ara bütün esnafın peşinde koştuğu koca farenin muhabbetini yapmıyorum:) Tabi fare olması kadar doğal bir şey olamaz ama yeme içme için gidenler bir kere daha düşünsün derim...

Şeyh Mutahhar Camii (Dört Ayaklı Minare);

Dört Ayaklı Minare:)

Surlara doğru ilerlerken bir ara sokakta göreceğiniz bu tarihi yerin yapım tarihi 1500 yılı. İlginç kılan ise minarenin 4 sütun üzerine yapılmış olması. Grubu kaybetmemek için uzaktan çekim yaparak yola devam etmek zorunda kaldım:) Ayrıca fotoğrafta görülen kuruyemişçiler çok fazla. Alınabilecek lezzetli ürünler var. En azından göz hakkı olarak tadına bakabiliyorsunuz:)

Keçi Burcu ve Hevsel Bahçeleri;

Öncelikle çok kısa olarak Diyarbakır Kalesi ve surlarından bahsedelim. İç ve dış kale olmak üzere ikiye ayrılıyor. Ve iç kalenin aynı zamanda ilk yerleşim yeri olduğu düşünülüyor. Tam inşa tarihi bilinmese de yapım zamanı 4ncü yüzyıl olarak değerlendiriliyor. Sur duvarlarının toplan uzunluğu 5800 metre civarında. İç Kale'de 19, Dış Kale'de ise toplam 82 adet burç var. Sur uzunluğunun ise Çin Seddi'nden sonra dünyadaki en uzun surlar olduğu belirtiliyor. Surların 4 ana kapısı var. Bunlar; Dağ Kapı (Harput Kapısı), Urfa Kapı (Rum veya Halep Kapısı), Mardin Kapı (Tell Kapı), Yeni Kapı (Dicle Kapı).

Bizim bulunduğumuz Keçi Burcu ise surlar içinde ki en büyük ve en eski burçmuş. 

Keçi Burcu Giriş Kapısı

Hevsel Bahçeleri ise; Diyarbakır Kalesi ile birlikte anılan bir yer. Çünkü 2015 yılında Almanya'da Dünya Miras Komitesi tarafından "Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı" nın UNESCO Dünya Mirasları Listesi'ne kaydedilmesi kararı verilmiş. Peki bu bahçelerin özelliği ne derseniz 8 bin yıldır halkın kullanımına açık bir alan olması. Yani tarım alanı olarak değerli bir yer olmasının yanı sıra kültürel ve tarihi anlamda da çok değerli.  Rehberimizin verdiği bilgiye göre şu an sadece karpuz yetiştiriciliği yapılan bir bölge.

Geçelim Diyarbakır'da ki son durağımıza:) Sonrasında gün batımı için Nemrut'a doğru yola çıkacağız. 

On Gözlü Köprü;

Dicle Köprüsü

Resmi adı Dicle Köprüsü. 1064-65 yılında yapıldığına dair bir kitabe olsa da, tarihçiler bunun onarım kitabesi olduğunu ve aslında yapım tarihinin çok daha eskilere dayandığını iddia ediyorlarmış. 180 metre uzunluğunda ve 7 metre genişliğinde. Görsel anlamda gerçekten çok başarılı bir tarihi eser. Fotoğraflardan bakınca pek anlaşılmıyor ama geniş ve büyük bir köprü. Her iki tarafında da oturup bir şeyler yiyip, içebileceğiniz tesisler var. Hava güzelken ve vaktiniz varsa oturup bir şeyler yiyebilirsiniz.

Dicle Köprüsü

Diyarbakır sınırları içerisinde ki son gezi noktamız burası oldu. Ben açıkçası kısıtlı bir alan gördüğümü düşünüyorum Diyarbakır'da.. Bu yüzden size kısa bir görülecek yerler tavsiyesi vererek yazıyı sonlandırıyorum:)

Öncelikle Surlar ve Kale için daha fazla zaman ayırmanızı tavsiye ederim. Diyarbakır'ın Silvan ilçesine bağlı ve şu an dünyanın en büyük kemer açıklığına sahip taş kemer köprüsü olan Malabadi Köprüsü de görülmesi gereken yerlerden. Meryem Ana  ve Saint George Kilisesi de görülmesi gereken yerlerden. Deliller ve Sülüklü Han'da popüler hanlardan. Ayrıca Arkeoloji Müzesi ile Ziya Gökalp Müzesi de Diyarbakır gezinizde görülmesi gereken yerlerden.

Diyarbakır'a veda edip bir sonraki yazıda Adıyaman'a doğru yola çıkacağız. Bir önceki yazı olan "Mardin Gezilecek Yerler"e buradan ulaşabilirsiniz. Vakit ayırıp okuduğunuz için şimdiden teşekkür ederim.