Online Alışveriş Tavsiyeleri | Hayat40tansonra

Fotoğraf Kaynak: Mediamodifier/ Pixabay

Bugünkü hayat40tansonra güncel yaşam yazılarında, ilginizi çekecek ve size çok faydası olacağına inandığım, kritik tavsiyeler içeren bir yazı kaleme aldım.

Online Alışveriş:-) Önce kısa tanım ve geçmişi, arkasından avantaj ve dezavantajları ile rakamsal veriler, en sonda da bu konuda dikkat etmemiz gereken önemli kurallar.

ONLINE ALIŞVERİŞ NEDİR?

Fotoğraf Kaynak: justynafaliszek / Pixabay

Online alışveriş hepimizin bildiği gibi, en kaba tabirle; tüketicilerin yani bizlerin, bilgisayar tarayıcılarımızdan yada cep telefonlarında ki uygulamalar üzerinden doğrudan mal yada hizmet satın alma işlemi olarak tanımlanıyor.

İNTERNET ve ONLINE ALIŞVERİŞ GEÇMİŞİ

Fotoğraf Kaynak: acorany / Pixabay 

Online alışverişin detaylarına girmeden önce, ülkemizde internetin kısa bir özgeçmişine bakalım. Dünyada ilk online alışverişin başlangıcı 1994 yılı. Türkiye'de ilk internet denemeleri ise ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından 1991 yılında başlatılıyor ve ilk bağlantı 1993 yılında kuruluyor. İlk zamanlarda internet sadece üniversiteler tarafından kullanılıyor. 90'lı yılların sonunda ise Ekşi sözlük ve Mynet gibi siteler devreye girmeye başlıyor.  

İnternet servis sağlayıcılarının hızla artması ile de 2000'li yılların başında ADSL ismini verdiğimiz modemlere geçiş yapılıyor. Unutmadan bu konuda ilk hizmet veren firmanın ismi TURNET.

Yine yurt dışından bir iki bilgi vereyim; Amazon e-ticaret sitesi 1994 yılında kuruluyor ve hızla büyüyor. 1995'te MIRC ve ICQ hayata geçiyor. Hatırlayanlar vardır sanırım:-)) 1995 Yahoo, 1998 Google'ın kurulma yılları. 

Gelelim asıl konumuza, ülkemizde ilk e-ticaret 2000 yılında Gittigidiyor.com ve Sahibinden.com sitelerinin sahneye çıkmasıyla başlıyor.

Fotoğraf Kaynak: 3D Animation Production Company / Pixabay  

O gün bugündür de e-ticaret yada online alışveriş dediğimiz sistem inanılmaz bir hızla büyüyor ve yaygınlaşıyor.

Bugün geldiğimiz noktada ise internet hayatımızın en önemli parçalarından biri. Özellikle de son bir yıldır birbirimiz ile iletişim kurmaktan, sosyalleşmeye kadar kadar birçok aktiviteyi artık dijital dünya üzerinden yapmaya başladık. 

Son 1 yıldır yaşadığımız bu olağanüstü durum bunu hızlandırmış olsa da ileri de zaten kaçınılmaz sonlardan biri olacaktı diye düşünüyorum.

Hal böyleyken alışverişlerin de online, dijital dünyada yapılıyor olması gayet normal bir durum oldu. Bu potansiyelin farkına varan firmalar da bu işi artık üst seviyeye çıkarttı ve bizleri mağazaya gidip alış veriş yapmaktansa, oturduğumuz yerden alış verişi cazip hale getiren birçok yenilik yaptı. 

ONLINE ALIŞVERİŞİN AVANTAJLARI NELERDİR?

Fotoğraf Kaynak: Christian Schröder / Pixabay 

En önemli faktör sanırım ZAMAN ve buna bağlı etkenler. Özellikle çalışan insanlar için büyük kolaylık diye düşünenlerdenim ben. Hafta içi yoğun çalışma temposu üstüne hafta sonunu alışveriş ile AVM'lerde geçirmekten, bu eziyetten kurtaran büyük bir kolaylık. Gerçi AVM Kültürünü benimseyip, kabul edeneler için mağaza mağaza gezmek, istediği ürüne dokunup, onu hissedebilmek farklı bir zevk ama yine de birçoğumuz için online alışveriş ciddi bir zaman tasarrufu:-) 

Fotoğraf Kaynak: Gerd Altmann / Pixabay 

Özellikle büyük ürünler (beyaz eşya, elektronik ürünler) için nakliye masrafının olmaması veya kolaylık sağlanması da başka bir avantaj diye düşünüyorum. Bildiğim kadarı ile mağazalardan yapacağınız bu tür alışverişler de ayrıca nakliye ve kurulum ücreti ödemek zorunda kalıyorsunuz.

Fotoğraf Kaynak: PublicDomainPictures / Pixabay 

Sanal mağazalarda, e-ticaret sitelerinde zaman kısıtlaması yok, günün 24 saati bir cep telefonu yada bilgisayar kadar uzağınızda ve istediğiniz saatte istediğiniz ürün siparişi verebiliyorsunuz. Üstelik artık çok kısa teslimat süreleri ile...

Mağazalar çok ciddi ve sürekli devam eden indirim kampanyaları yapsalar da e-ticaret sitelerinde zaman zaman gerçekleştirilen büyük kampanyalar sanırım insanları daha çok cezbediyor. (Meşhur Cuma kampanyaları). Her ne kadar televizyonlarda reklamlarını görmekten daralmış olsak ta veriler çok ilgi çektiğini ispatlıyor. 

Fotoğraf Kaynak: Rudy and Peter Skitterians / Pixabay

Mesela bu sene pandemi etkisi ile meşhur cuma kampanyası bir önceki yıla oranla %103 artış göstermiş. Birincilik giyim sektöründe, ikincilik ise eğitim sektöründe olmuş. Geçen sene sepetini en pahalı ürünlerle dolduran Marmara Bölgesi insanları bu sene birinciliği İç Anadolu'ya kaptırmış:-)

Fotoğraf Kaynak: Wokandapix / Pixabay 

Diğer avantajlarla devam edelim, online alışverişte kimileri için kasada bekleme derdinin olmaması büyük bir avantaj. Bugün temel gıda ihtiyaçlarımızın da online yapıldığı göz önüne alındığında yada bayram seyran günleri düşünüldüğünde gerçekten de avantaj olarak sayabiliriz bu durumu:-) 

Fotoğraf Kaynak :StockSnap / Pixabay

Pandemi sürecinin getirdiği en büyük tedirginlik; kalabalık mağazalara girmek, ürünlere dokunmak ve soyunma kabinlerini kullanma korkusu oldu sanırım. Haklı olarak:-) Online alışverişlerin özellikle bu sene üst seviyeye çıkmasında bu etken muhtemelen ilk sırada. Tabi sokağa çıkma yasaklarını da buna sebep sayabiliriz. Online alışverişlerde bu tedirginliği pek yaşamıyoruz. Gelen kargo paketlerini güzelce dezenfekte edip açabiliyoruz. 

Yine zamana bağlı, yorgunluk etkeni var. Mağaza mağaza dolaşmak yerine site site dolaşmak çok daha kolay geliyor. Aynı ürün için onlarca mağaza dolaşmak yerine onlarca site dolaşmak daha kolay geliyor.

Online alışveriş bir diğer avantajı ise bir tuşla yada tek tıkla, fiyat karşılaştırmalarının kolaylığı. Aslına bakarsanız en çok kullanılan özelliklerin başında bu geliyor. Bir ürünü mağazadan almayı tercih etsek bile öncesinde mutlaka internet üzerinden araştırma yapıp mağazalara gidiyoruz. Zaten artık günümüzde en önemli kolaylıklardan biri bu. Önce araştır, sonra ister mağazadan, ister sanal mağazalardan alışverişini yap.

Bunlar benim aklıma gelen ilk avantajlar. Bunların yanında pek tabi ki dezavantajları da var online alışverişin. Gelin bunlara da bir göz atalım. 

ONLINE ALIŞVERİŞİN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?

Çok basit ve önemsemediğimiz bir konu gibi gelse de, mağazadan yaptığımız alışverişlerde sadece bir poşet (o da genellikle karton oluyor) ile çevreye verdiğimiz zarar biraz daha az oluyor. Ama kargo ile eve gelen ürünlerin çevreye olumsuz etkileri çok daha fazla...

Fotoğraf Kaynak: ds_30 / Pixabay 

Sabırsız bir toplum olarak kargoda yaşanan gecikmeler, yeri geliyor çıldırmamıza sebep oluyor. Özellikle özel günlerde yapılan alışverişlerin, hediyelerin zamanında istenen yere ulaşamaması en büyük sıkıntılardan. Yani teslimat sürelerinde yaşanan gecikmeler.

Bildiğiniz gibi en büyük dezavantajı, dolandırıcılık riskleri. Bununla ilgili yazı sonuna önemli ipuçları vereceğim.

Fotoğraf Kaynak: vicky gharat / Pixabay

Zaten fazla olan internet bağımlılığımız, online alışverişler ile bir tık daha artıyor. Gerçekten bu işi çılgınlığa çeviren insan sayısı çok fazla...

Başka bir dezavantaj ise alacağınız ürünleri sadece görsellerden seçip, deneme yapamadan almak. Eğer kurumsal bir siteden alışveriş yapmadıysanız, iade süreci gerçekten sinir bozucu ve zahmetli olabiliyor.

Alışverişlerde ki en büyük problemlerden biri de sanırım kontrolsüz harcamalar. Canlı alışverişte elinize kart yada para değdiği zaman durma düşüncesi akla gelebiliyor. Ama online alışverişlerde farkına varmadan ipin ucu kaçabiliyor.

Canlı alışverişlerde dolandırılma veya kopya, imitasyon ürün almak mümkün olsa da online alışverişe oranla daha güvenli. Bugün ünlü markaların kopyalarını ilk bakışta anlamak gerekten çok zor. İlk yıkamaya kadar veya kullanıma kadar ne olduğunu bilmek kolay değil gerçekten..

Fotoğraf Kaynak: S. Hermann & F. Richter / Pixabay

Bu yazıklarım da ilk aklıma gelen dezavantajlar. Şimdi bir kaç resmi istatistiğe göz atalım.

2020 YILI ONLINE ALIŞVERİŞ İSTATİSTİKLERİ

Kredi kartı kullanımı bir önceki yıla göre %5 oranında azalarak, %79 olmuş. Bu rakamda hiç fena değil aslında. Bu yüzde beşlik oran debit karta geçmiş. Yani maaş, hesap yada banka kartı dediğimiz sistem. 

2019 yılında 146 TL. olan sepet tutarı 2020 yılında 168 TL'ye yükselmiş.

2020 yılı alışverişlerinde kredi kartı çekimlerinde tek çekim yerine 2 ve üzeri taksit seçeneği daha fazla tercih edilmiş. Tek çekim 2019 yılında daha fazla imiş.

2020 yılında insanlar masa üstü bilgisayarlar yerine mobil online alışverişi daha fazla tercih etmişler.

Ve alışveriş için en çok tercih edilen saatler 13.00-14.00 saatleri arası ve ağırlıklı pazartesi günleri. Bu arada erkeklerin sepet ortalaması geçen yıl için 180 TL. civarında iken kadınlarda bu rakam 160 TL. de kalmış.  

Online alışverişte ilk üç il sırasıyla, İstanbul (%47), Ankara (%8), İzmir (%5).

Son olarak ta gelelim pandemi sürecinin sektörler üzerine etkisine;

Gıda/ Süpermarket alışverişleri bir önceki yıla göre %420,

Kimyasallar (temizlik maddeleri) %169, 

Beyaz Eşya %102,

Anne ve bebek ürünleri %86 oranında artış göstermiş.

Konaklama, seyahat ve taşımacılık ile havayollarında %75 ile %80 arası bir düşüş yaşanmış...

Gelelim son konuya ve en önemlisini, online alışverişte nelere dikkat etmeliyiz.

ONLINE ALIŞVERİŞTE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ. 

- Birinci ve can alıcı madde tabi ki bilinen ve tercih edilen kurumsal siteleri kullanmak. Fiyat etiketlerine kanıp, bilinmeyen siteleri tercih ettiğiniz taktirde dolandırılma ihtimaliniz yüksek.

- Bu konuda özellikle sosyal medya hesaplarında yayınlanan hikaye ve reklamlara çok dikkat edin. Para ile takipçi sayısını 10 bin üzerine çıkartıp, hikayelerden sahte sitelere yönlendirmek gerçekten çok kolay... Zaman zaman karşınıza çıkan bu hesapları şikayet etmekten kaçınmayın.

- En önemli ve az bilinen bir husus ise, alışveriş yapacağınız sitenin SSL sertifikasının olması ve HTTPS ile başlayan bir site olması (HTTP güvenli değil.) Peki bunu nereden anlayacağız derseniz; ister masaüstü bilgisayar ister cep telefonu olsun. İlgili internet sitesine girdiğinizde sol üst köşede bir kilit göreceksiniz. Oraya tıkladığınız zaman bu bilgileri görebilirsiniz. Zaten güvenli olmayan siteler için mutlaka uyarı alacaksınızdır. Bu konu önemli, dikkat edin.

Örnek Güvenli Site (Gördüğünüz gibi benim blog güvenli:-)) )

- Bu arada unutmadan alışverişlerde karşınıza çirkin görüntülü 3D ödeme yöntemi çıkar. Bunun görüntüsüne aldanmayın ve kullanın. Önemli bir güvenlik sistemidir bu da.

- Yine basit bir yöntem ama masaüstü bilgisayarlarınız için virüs programlarınızı güncellemeyi ihmal etmeyin. Virüs programları bazen çok ücret istiyor gibi gelir ama inanın kaybedeceklerinizi düşünce bunlara vereceğiniz rakamalar telaffuz dahi etmeye değmez.

- Alışveriş yapacağınız site ile ilgili yorumları mutlaka okuyun, mümkünse ilk sıradakileri değil, daha eski yorumlara mutlaka göz atın. Eğer vaktiniz varsa şikayet var tarzı sitelerini de gözde geçirin.

Fotoğraf Kaynak: Werner Moser / Pixabay

- Alışverişlerinizi kesinlikle kendi telefon yada bilgisayarınızdan yapın, mümkünse sadece kendi internet sağlayıcınız vasıtasıyla yapın. Ortak wi-fi kullanarak alışveriş yapmayın. Zorunda kalırsanız mutlaka VPN kullanın. (Bilgisayar, telefon ile ortak wi-fi arasında şifreli bir kanal diyebiliriz.)

Fotoğraf Kaynak: Tejas Porecha / Pixabay 

- Şifre konusundan bahsetmeye sanırım gerek yok. Kolay tahmin edilemeyecek ama sizin de unutmayacağınız şifreler olsun. Konu ile alakalı değil ama özellikle sosyal medyada sıklıkla yaşanan  bir problem. Yanlışlıkla hesaptan çıkıldığında tekrar şifreleri hatırlayamamak:-)) 

Fotoğraf Kaynak: TheDigitalWay / Pixabay

- Sizlere mesafeli sözleşme ve ön bilgilendirme formu sunmayan sitelerden kesinlikle alışveriş yapıp bile bile lades demeyin..

- En çok dolandırıcılık türlerinden birisi de kurumsal şirketleri taklit eden e-posta'lar. E-posta'yı anlamadan açabilirsiniz, insanlık hali.. Ama mesaj içerisinde ki linklere kesinlikle tıklamayın.

Fotoğraf Kaynak: Markus Winkler / Pixabay

- Uğraşırım, biliyorum derseniz, ekstra güvenlik için sanal kredi kartı en güvenli alışveriş yöntemi olacaktır.

- Birçok arkadaş çok detaylı incelese de bazı arkadaşların hiç bakmadığı konusunda hiç şüphem yok. Nedir bu? Kredi kartı ekstreleri... Artık e-posta ile aldığımızdan bir çoğumuz sadece ödenecek tutara bakıyor. Çok abartı rakam görmedikçe de detaya bakmıyor. Bakmakta fayda olduğunu unutmayın. En fazla 2 dakikanızı alacaktır.

- Bizde henüz çok yaygın ve bilinen bir yöntem değil ama eğer televizyon reklamlarına biraz dikkat ederseniz artık kredi kartı vs. yerine cep telefonunuzdan apple pay yada mobil ödeme uygulamaları kullanmakta güvenli yöntemlerden. 

Online alışveriş önümüzde ki yıllarda da inanılmaz yükseliş gösterecek ve inanın bunun önüne geçmek gerçekten imkansız. Eminim bu konulara çok uzak, imkanı olmayan, güvenli bulmayan ve klasik yöntemlerle alışverişe devam eden insan sayısı çok fazla. Ama pandemi süreci gösterdi ki bazen bu tip alışverişler seçenek olmaktan çıkıp zorunluluk durumuna geliyor. Yukarıda bahsettiğim kurallara uyarak ve tabi ki uyanık olarak sizde bu tip yöntemlerin kolaylığı ile tanışabilirsiniz.

Umarım hem keyifli hemde faydalı bir güncel yaşam yazısı olmuştur.

Yorum Gönder

4 Yorumlar

  1. Merhaba,

    Emek vererek araştırmanızı yapmışsınız. Ben çok beğendim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkürler ilginize. Zaman ayırıp okuduğunuz için ayrıca teşekkürler.

      Sil
  2. Sonuna kadar okudum. Emeğinize sağlık. Online alışverişi seviyorum diye ekleme yapayım :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim değerli vaktinizi ayırdığınız için:-) Umarım tavsiyeler kısmının faydası olmuştur.

      Sil